Kim jest osoba niepełnosprawna?
Osoba niepełnosprawna – to osoba, której stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy zawodowej, jeżeli uzyskała odpowiednie orzeczenie.
Jak otrzymać stopień niepełnosprawności?
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostaje przyznane przez odpowiednie instytucje orzekające na wniosek osoby zainteresowanej. Są nimi powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności oraz wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności (jako druga instancja o charakterze odwoławczym)
Wyodrębnione są trzy stopnie niepełnosprawności:
1) znaczny stopień niepełnosprawności równoznaczny z pierwszą grupą inwalidzką,
2) umiarkowany stopień niepełnosprawności równoznaczny z drugą grupą inwalidzką,
3) lekki stopień niepełnosprawności równoznaczny z trzecią grupą inwalidzką
Jakiej pomocy może oczekiwać osoba niepełnosprawna zarejestrowana w urzędzie pracy?
Osoba niepełnosprawna może być zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako:
1) bezrobotny – to osoba, która posiada ustaloną niepełnosprawność, jednak nie jest uprawniona m.in. do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty socjalnej, zasiłku stałego.
2) poszukujący pracy – to osoba, która oprócz ustalonej niepełnosprawności jest uprawniona m.in. do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty socjalnej, zasiłku stałego.
Osoba z orzeczonym stopniem o niepełnosprawności, która jest zdolna do podjęcia zatrudnienia w co najmniej połowie wymiaru czasu pracy, posiadająca status „bezrobotnego" może skorzystać ze wszystkich usług urzędu pracy i instrumentów przewidzianych dla osoby bezrobotnej. Ponadto, osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu może również korzystać na zasadach takich jak bezrobotni z następujących usług lub instrumentów określonych w ustawie o promocji:
1) szkoleń;
2) stażu;
3) prac interwencyjnych;
4) przygotowania zawodowego dorosłych;
5) badań lekarskich lub psychologicznych, o których mowa w art. 2 ust. 3 ustawy o promocji;
6) zwrotu kosztów, o których mowa w art. 45 ust. 1, 2 i 4 ustawy o promocji;
7) finansowania kosztów, o których mowa w art. 45 ust. 3 ustawy o promocji;
8) studiów podyplomowych;
9) szkoleń na podstawie trójstronnych umów szkoleniowych zawieranych pomiędzy starostą, pracodawcą i instytucją szkoleniową;
10) bonu na zasiedlenie;
11) bonu szkoleniowego;
12) bonu stażowego.
Dla osób niepełnosprawnych posiadających status „poszukującej pracy", a nie pozostających w zatrudnieniu, przewidziane są usługi urzędu pracy i instrumenty finansowane ze środków PFRON.
Instrumenty te są adresowane bezpośrednio do osób niepełnosprawnych, jak też do ich pracodawców
Jakie przywileje w pracy posiada osoba niepełnosprawna?
Podstawowym aktem normatywnym regulującym prawa i obowiązki pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne, w tym również uprawnienia niepełnosprawnego pracownika, jest ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011r. Nr 127, poz. 721).
W stosunkach pracy, tak jak wszystkich innych pracowników, zasady regulują przepisy prawa pracy, przede wszystkim Kodeks Pracy.
Lekki stopień niepełnosprawności
1) Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.
2) Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w godzinach nocnych i w godzinach nadliczbowych.
3) Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek, czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy.
Umiarkowany i znaczny stopień niepełnosprawności
1) Czas pracy nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo
2) Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w godzinach nocnych i w godzinach nadliczbowych.
3) Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek, czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy.
4) Osobie niepełnosprawnej przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym.
5) Osoba niepełnosprawna ma prawo do czasu wolnego od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym lub w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
Uwaga! Wymienionych wyżej ograniczeń czasu pracy wszystkich osób niepełnosprawnych nie stosuje się:
1) do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
2) gdy, na wniosek osoby zatrudnionej lekarz prowadzący badania profilaktyczne pracowników lub, w razie braku, lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę