Lp.
|
Nazwa pojęcia |
Definicja
|
Źródło
|
1. |
Adekwatność dializy |
Ocena skuteczności dializy przy zastosowaniu wskaźników określających stopień adekwatności, wynik łącznej oceny dawki dializy oraz skutków jej klinicznego stosowania przez dłuższy czas.
|
Białobrzeska B., Dębska-Ślizień A.: Pielęgniarstwo nefrologiczne. PZWL, Warszawa 2013
|
2. |
Aparat do automatycznej dializy otrzewnowej |
Urządzenie zwane cyklerem służące do wprowadzania płynu do dializy za pomocą specjalnego zestawu rurek do jamy brzusznej pacjenta. Cykler automatycznie usuwa płyn z jamy otrzewnej pacjenta i ponownie go tam wprowadza podczas snu.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie: Białobrzeska B., Dębska-Ślizień A. (red.): Pielęgniarstwo nefrologiczne. PZWL, Warszawa 2013
|
3. |
Aparat do ciągłego leczenia nerkozastępczego |
Urządzenie pozwalające na ciągłe usuwanie nadmiaru substancji rozpuszczonych w surowicy krwi pacjenta oraz nadmiaru wody.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie: Białobrzeska B., Dębska-Ślizień A. (red.): Pielęgniarstwo nefrologiczne. PZWL, Warszawa 2013
|
4. |
Aparat do elektrokardiografii |
Elektrokardiograf inaczej aparat EKG to urządzenie, które bada pracę serca. Stosowany w diagnostyce chorób serca.
|
Ślusarczyk B. (red.): Podstawy pielęgniarstwa. Tom I. Wyd. Czelej, Lublin 2011
|
5. |
Aparat do hemodializy |
Urządzenie niezbędne do przeprowadzenia zabiegu hemodializy, potocznie zwany „sztuczną nerką”.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie:
Białobrzeska B., Kliś A.: Jak dbać o dostęp naczyniowy do hemodializy. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2009
|
6. |
Automatyczna dializa otrzewnowa (ADO) |
Jedna z metod leczenia nerkozastępczego za pomocą dializ otrzewnowych. W metodzie tej wykorzystuje się specjalne urządzenie zwane cyklerem, które po połączeniu do systemu drenów wymienia płyn dializacyjny w jamie otrzewnowej według programu wprowadzonego do jego pamięci.
|
Białobrzeska B., Dębska-Ślizień A. (red.): Pielęgniarstwo nefrologiczne. PZWL, Warszawa 2013
|
7. |
Bioimpedancja elektryczna |
Analiza składu ciała, m.in.: tkanki tłuszczowej i mięśniowej oraz zawartości wody w organizmie.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie:
Talarska D., Zozulińska-Ziółkiewicz D. (red.): Pielęgniarstwo internistyczne. Podręcznik dla studiów medycznych. PZWL, Warszawa 2009
|
8. |
Cewnik dializacyjny |
Cewnik naczyniowy zakładany do naczyń centralnych pacjenta, wykorzystywany w sytuacji, gdy należy wykonać zabieg hemodializy w trybie pilnym lub gdy nie ma możliwości wytworzenia dostępu tętniczo-żylnego.
|
Białobrzeska B., Dębska-Ślizień A. (red.): Pielęgniarstwo nefrologiczne. PZWL, Warszawa 2013
|
9. |
Cewnik Tenckhoffa |
Miękki, elastyczny cewnik, zaopatrzony w dwie dakronowe mufki, wprowadzony do jamy brzusznej pacjenta w celu uzyskania dostępu do jamy otrzewnej, pozwala na prowadzenie leczenia metodą dializy otrzewnowej.
|
Białobrzeska B., Dębska- Ślizień A.: Pielęgniarstwo nefrologiczne. PZWL, Warszawa 2013
|
10. |
Choroba zawodowa |
Jest to choroba, która powstała na skutek działania czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w wyniku narażenia zawodowego związanego ze sposobem wykonywania pracy i jest ujęta w wykazie chorób zawodowych.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie:
https://www.ciop.pl/
[dostęp: 31.10.2018]
|
11. |
Ciągła ambulatoryjna dializa otrzewnowa (CADO) |
Jedna z metod leczenia nerkozastępczego za pomocą dializ otrzewnowych. Odbywa się przez całą dobę (stąd nazwa „ciągła”). Wymiana płynu dializacyjnego co kilka godzin wykonywana jest przez pacjenta w domu (stąd nazwa „ambulatoryjna”).
|
Białobrzeska B., Dębska-Ślizień A. (red.): Pielęgniarstwo nefrologiczne. PZWL, Warszawa 2013
|
12. |
Defibrylator |
Urządzenie medyczne wykorzystywane do przeprowadzania defibrylacji serca.
|
Jurkowska G., Łagoda K. (red.): Pielęgniarstwo internistyczne. PZWL, Warszawa 2011
|
13. |
Dializa |
Zjawisko polegające na przenikaniu cząsteczek substancji i koloidów poprzez błonę półprzepuszczalną ze środowiska o stężeniu wyższym do środowiska o stężeniu niższym. Jest wykorzystywana jako rodzaj leczenia nerkozastępczego niewydolności nerek. Czasami dializę stosuje się również w leczeniu zatruć.
|
Rutkowski B.: Leczenie nerkozastępcze – poradnik dla pacjentów i ich rodzin. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2013
|
14. |
Dializa wewnątrzustrojowa |
Zabieg leczniczy polegający na oczyszczaniu krwi wewnątrz organizmu pacjenta. W metodzie tej jako błonę półprzepuszczalną wykorzystuje się otrzewną. Zabieg ten nazywamy dializą otrzewnową.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie: Białobrzeska B., Dębska-Ślizień A. (red.): Pielęgniarstwo nefrologiczne. PZWL, Warszawa 2013
|
15. |
Dializa zewnątrzustrojowa |
Zabieg leczniczy wykonywany w celu wyrównania składu płynów ustrojowych i usunięcia nadmiaru wody przy użyciu aparatu do hemodializy. Inaczej zabieg ten nazywamy hemodializą.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie: Białobrzeska B., Dębska-Ślizień A. (red.): Pielęgniarstwo nefrologiczne. PZWL, Warszawa 2013
|
16. |
Dializator |
Składa się z błon półprzepuszczalnych, ułożonych w formie bardzo cienkich rurek (dializator kapilarny) oraz dwóch komór: krwi i płynu dializacyjnego. W dializatorze krew i płyn dializacyjny przepływają w przeciwnych kierunkach. Dochodzi do przenikania wody i różnych substancji z krwi pacjenta do płynu dializacyjnego. Oczyszczona krew wraca do pacjenta, a płyn dializacyjny odprowadzany jest do specjalnego układu na zewnątrz.
|
Rutkowski B.: Leczenie nerkozastępcze – poradnik dla pacjentów i ich rodzin. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2013
|
17. |
Dializoterapia |
Forma leczenia nerkozastępczego, której celem jest zastąpienie pracy uszkodzonych czasowo lub trwale nerek. Istnieją dwie formy dializoterapii: pozaustrojowa, czyli hemodializa i wewnątrzustrojowa, czyli dializa otrzewnowa. Stosowana jest w leczeniu ostrego, odwracalnego uszkodzenia nerek lub jako leczenie przewlekłe (do czasu przeszczepienia nerki lub do końca życia).
|
Rutkowski B.: Leczenie nerkozastępcze – poradnik dla pacjentów i ich rodzin. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2013
|
18. |
Dostęp naczyniowy |
Zapewnia możliwość pobierania krwi pacjenta i odprowadzania jej z powrotem podczas zabiegu hemodializy. Wyróżniamy dwa rodzaje dostępów naczyniowych: dostęp czasowy – to cewnik naczyniowy założony do dużego naczynia żylnego i dostęp stały w postaci przetoki tętniczo-żylnej lub cewnika permanentnego (tunelizowanego).
|
Rutkowski B.: Leczenie nerkozastępcze – poradnik dla pacjentów i ich rodzin. Via Medica, Gdańsk 2013
|
19. |
Ergonomia pracy |
Jedna z nauk stosowanych, zmierzająca do optymalnego dostosowania narzędzi, maszyn, urządzeń, technologii, organizacji i materialnego środowiska pracy oraz przedmiotów powszechnego użytku do wymagań i potrzeb fizjologicznych, psychicznych i społecznych człowieka.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie:
https://ergonomia-polska.com/DOC/D01_2008_02_08_STATUT.pdf
[dostęp: 31.10.2018]
|
20. |
Ekspozycja |
Narażenie, podleganie działaniu czynników szkodliwych lub uciążliwych podczas wykonywanej pracy.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie:
https://www.portalbhp.pl/analizy-wypadkow/ekspozycja-zawodowa-na-stanowisku-pielegniarka-lekarz-ratownik-medyczny-5596.html
[dostęp: 31.10.2018]
|
21. |
Glukometr |
Aparat do pomiaru stężenia glukozy we krwi.
|
Ślusarczyk B. (red.): Podstawy pielęgniarstwa. Tom I. Wyd. Czelej, Lublin 2011
|
22. |
Hemodiafiltracja |
Metoda terapii nerkozastępczej, w której wykorzystywane jest zjawisko konwekcji i dyfuzji, obecnie uważana za jedną z najbardziej skutecznych technik dializacyjnych.
|
Rutkowski B.: Leczenie nerkozastępcze w praktyce pielęgniarskiej. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2009
|
23. |
Hemodializa |
Forma leczenia nerkozastępczego chorych z przewlekłą i ostrą niewydolnością nerek, polegającą na adekwatnym usuwaniu toksyn mocznicowych i nadmiaru wody z organizmu pacjenta za pomocą aparatu do hemodializy (tzw. sztucznej nerki).
|
Rutkowski B.: Leczenie nerkozastępcze w praktyce pielęgniarskiej. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2009
|
24. |
Hemofiltracja |
Zabieg pozaustrojowy (ciągły lub przerywany) polegający na usuwaniu 20-70 l wody osocza i rozpuszczonych w niej związków organicznych i nieorganicznych oraz reinfuzji zbliżonej ilości sterylnego płynu o podobnym składzie.
|
Rutkowski B.: Leczenie nerkozastępcze w praktyce pielęgniarskiej. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2009
|
25. |
Hemoperfuzja |
Leczenie stosowane u pacjentów w przypadku zatruć zagrażających życiu (np. zatrucie grzybami). W czasie zabiegu krew pacjenta przechodzi przez specjalną kapsułę, która zawiera węgiel aktywny, absorbujący toksyny, a oczyszczona krew wraca do pacjenta.
|
Rutkowski B.: Leczenie nerkozastępcze – poradnik dla pacjentów i ich rodzin. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2010
|
26. |
Home delivery |
System zamówień płynów dla pacjenta dializowanego otrzewnowo. Oznacza dostawę do domu pacjenta, po uzyskaniu zapotrzebowania z ośrodka dializy otrzewnowej.
|
Rutkowski B.: Leczenie nerkozastępcze w praktyce pielęgniarskiej. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2009
|
27. |
Laryngoskop |
Wziernik krtaniowy, pozwala na obejrzenie krtani w celu diagnostyki lub założenia rurki intubacyjnej.
|
Ślusarczyk B. (red.): Podstawy pielęgniarstwa. Tom I. Wyd. Czelej, Lublin 2011.
|
28. |
Leczenie nerkozastępcze |
Leczenie mające na celu zastąpienie pracy nerek ludzkich, które okresowo lub nieodwracalnie straciły zdolność właściwego funkcjonowania w przebiegu choroby. Do form leczenia nerkozastępczego zalicza się dializoterapię oraz transplantację (przeszczepienie).
|
Rutkowski B.: Leczenie nerkozastępcze w praktyce pielęgniarskiej. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2009
|
29. |
Linie dializacyjne |
Zestaw specjalnych rurek, w których doprowadzana i odprowadzana jest krew pacjenta do dializatora. Stanowi system przyłączeniowy do aparatu do hemodializy, w przypadku dializy otrzewnowej jest to system przyłączeniowy do cyklera.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie: Białobrzeska B., Dębska-Ślizień A. (red.): Pielęgniarstwo nefrologiczne. PZWL, Warszawa 2013
|
30. |
Ośrodek dializy otrzewnowej |
Ośrodek obejmujący opieką pacjentów zakwalifikowanych do leczenia nerkozastępczego metodą dializy otrzewnowej. Odpowiada za edukację przeddializacyjną, procedurę kwalifikacyjną do metody leczenia, uzyskanie dostępu otrzewnowego, szkolenie pacjentów i rozpoczęcie dializy otrzewnowej, prowadzenie wizyt kontrolnych i domowych, organizację dostaw do pacjenta , prowadzenie dokumentacji pacjenta.
|
Rutkowski B.: Leczenie nerkozastępcze w praktyce pielęgniarskiej. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2009
|
31. |
Ośrodek transplantacji |
Ośrodki zajmujące się zabiegami przeszczepiania komórek, tkanek i narządów w obrębie jednego organizmu lub miedzy organizmami. Funkcjonujące na mocy ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów, koordynowane przez Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji „Poltransplant”.
|
Rutkowski B., Kaliciński P., Śledziński Z., Wujtewicz M., Milecka A.: Wytyczne zasad zgłaszania i kwalifikacji i przygotowania zmarłych dawców do pobrania narządów. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2009
|
32. |
Plazmafereza |
Zabieg zewnątrzustrojowego oczyszczania krwi polegający na usunięciu nieprawidłowych składników osocza. W czasie zabiegu wykorzystuje się technikę rozdziału krwi, w wyniku czego usuwane są przeciwciała, kompleksy immunologiczne.
|
Białobrzeska B., Dębska-Ślizień A.: Pielęgniarstwo nefrologiczne. PZWL, Warszawa 2013
|
33. |
Pompa infuzyjna |
Urządzenie medyczne stosowane do precyzyjnego dawkowania leku w sposób ciągły lub cykliczny.
|
Białobrzeska B., Dębska-Ślizień A.: Pielęgniarstwo nefrologiczne. PZWL, Warszawa 2013
|
34. |
Predializa |
Okres przeddializacyjny, w którym leczenie zachowawcze najczęściej prowadzone w ramach poradni nefrologicznej ma spowolnić rozwój choroby i przygotować pacjenta do rozpoczęcia leczenia nerkozastępczego lub wyprzedzającego przeszczep nerki.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie: Białobrzeska B., Dębska-Ślizień A. (red.): Pielęgniarstwo nefrologiczne. PZWL, Warszawa 2013
|
35. |
Przetoka tętniczo-żylna |
Stały dostęp naczyniowy niezbędny do wykonania zabiegu hemodializy. Wykonany operacyjnie powstający w wyniku połączenia tętnicy z żyłą. W wyniku takiego połączenia przez naczynia żylne pacjenta przepływa krew tętnicza, co powoduje rozszerzenie tego naczynia.
|
Rutkowski B.: Leczenie nerkozastępcze w praktyce pielęgniarskiej. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2009
|
36. |
Stacja dializ |
Zespół pomieszczeń wydzielonych dla pacjentów z ostrą lub przewlekłą niewydolnością nerek, poddawanych leczeniu hemodializą. Może funkcjonować jako publiczny i niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, który zapewnia opiekę w trybie ambulatoryjnym lub z dostępem całodobowym.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie: Białobrzeska B., Dębska-Ślizień A. (red.): Pielęgniarstwo nefrologiczne. PZWL, Warszawa 2013
|
37. |
Transplantacja |
Inaczej przeszczepianie narządów, to metoda ratująca zdrowie lub życie człowieka. Polega na wymianie chorego narządu lub tkanki na inny, pobrany od drugiego człowieka. W polskiej ustawie transplantacyjnej brak jest definicji transplantacji.
|
Jankowiak B., Kowalewska B., Krajewska-Kułak E., Rolka H.: Transplantologia i pielęgniarstwo transplantacyjne. PZWL, Warszawa 2016
|
38. |
Tryb ambulatoryjny |
Tryb udzielania świadczenia zdrowotnego (diagnostyczne, lecznicze, rehabilitacyjne, pielęgnacyjne) realizowany przez placówki medyczne bez konieczności hospitalizacji pacjenta.
|
Nowacka A., Kubala A., Pawłowska E.: POZ w Polsce. Struktura, zadania funkcje. PZWL, Warszawa 2017
|
39. |
Tryb stacjonarny |
Tryb udzielania świadczenia zdrowotnego pacjentom, których stan zdrowia wymaga całodziennych świadczeń zdrowotnych (diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych, pielęgnacyjnych) w odpowiednio urządzonych, stałych pomieszczeniach.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie:
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20111120654/U/D20110654Lj.pdf
[dostęp: 31.10.2018]
|
40. |
Wirusy hepototropowe |
Wirusy zapalenia wątroby powodujące stan zapalny wątroby, przenoszone drogą krwi, parentalną (pozajelitową) lub drogą jelitową.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie: Simon K (red.): Zakaźne choroby wątroby i dróg żółciowych. Wyd. 2. Termedia, Poznań 2015
|
41. |
Zabiegi nerkozastępcze |
Zabiegi mające na celu zastąpienie funkcji uszkodzonych nerek. Stosowane okresowo w przypadku ostrego uszkodzenia nerek lub przewlekle u pacjentów, u których nie ma możliwości przywrócenia prawidłowego ich funkcjonowania. Do zabiegów tych zalicza się: hemodializę, dializę otrzewnową, transplantacje nerki.
|
Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie:
Cierpka L., Durlik M.: Transplantologia kliniczna. Termedia, Poznań 2016
|